کاهش تنش آبی با حفاظت از یخچالهای طبیعی کشور
تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۵۹۶۱۳
به گزارش جام جم آنلاین، یخچال های طبیعی و برفچال های کشور از منابع اصلی و مهم آب شیرین هستند.
ثابت و محدود بودن منابع آب شیرین در چرخه طبیعت و به ویژه ایران که از مناطق نیمه خشک به شمار میرود از یک سو و از سوی دیگر افزایش جمعیت و توسعه شهرها که باعث افزایش چندین برابری در مصرف آب شده است، ضرورت شناخت و حفظ یخچالهای طبیعی به عنوان یکی از اصلیترین منابع آب شیرین کشور را یادآور میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اگرچه سطح یخچالهای طبیعی موجود در کشور نسبت به بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی همانند پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان بسیار ناچیز محسوب میشود، اما همین مقدار هم از نظر منابع آبی و بهخصوص از جنبه پایشگرهای تغییرات اقلیمی و بر اساس معیارهای یخچالشناسی به عنوان یخچالهای فعال و ارزشمندی شناخته میشوند چرا که در راستای شیب خود اقدام به جابهجایی میکند که همین موضوع دلیلی بر پویایی و زنده بودن یخچالهای طبیعی است.
یخچالها تودهای فشرده و بسیار متراکم از یخ هستند که نقش سدهای طبیعی را بازی میکنند و عموما در فصول سرد سال، آب را به شکل یخ ذخیره میکنند.
با آغاز روند افزایش گرما در فصول بهار و تابستان به روان آب تبدیل خواهند شد و نیاز مناطق پایین دست را تامین میکنند. البته تنها مسئله تامین آب نیست و ذوب یخچالهای طبیعی تاثیرات مخربی بر محیط زیست هم خواهد گذاشت.
بر اساس آماری که وزارت نیرو که در سال ۱۴۰۰ اعلام کرده بود، بالغ بر ۱۱ منطقه یخچالی در کشور شناسایی شده که مساحت آنها از ۴۲ کیلومترمربع در سال ۹۲، به ۹ کیلومترمربع در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته است.
آماری که نشان میدهد ذوب شدگی در مقایسه با روند ذوب شدن یخچالهای جهان، سرعت بیشتری داشته است. استانهای مازندران، چهارمحالوبختیاری، اردبیل و لرستان به ترتیب با حدود ۳۶.۷، ۲۳.۷، ۱۹.۲ و ۹.۸ درصد از کل پهنههای یخچالی کشور، بیشترین سهم را از این منبع ارزشمند آبی به خود اختصاص دادهاند.
تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، معدود گزارشهای موجود در خصوص مناطق یخچالی ایران نیز عمدتا توسط محققان، علاقهمندان و گردشگران خارجی تهیه شده بود.
از اوایل دهه ۶۰ شمسی مطالعه یخچالهای طبیعی کشور در قالب چندین پروژه تحقیقاتی مورد توجه جامعه دانشگاهی کشور قرار گرفت.
پس از انجام مطالعات اولیه و ارائه نتایج حاصل از تحقیقات مذکور، نگاه بخش اجرایی کشور بیش از پیش به مبحث یخچالهای طبیعی معطوف شد و در نتیجه آن طرحی با عنوان «محافظت از یخچالهای طبیعی کشور» در وزارت نیرو ایجاد شد که مسئولیت اجرای این طرح به مؤسسه تحقیقات آب واگذار شده است.
طرح وزارت نیرو برای محافظت از یخچال های طبیعیاین طرح اقداماتی همانند شناخت موقعیت و شرایط منابع یخچالی کشور، بررسی اهمیت یخچالها از منظر هیدرولوژیکی و زیستمحیطی، ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر سیمای فعلی و آینده یخچالها و در نهایت ارزیابی شرایط کمی و کیفی یخچالهای طبیعی کشور را شامل میشود.
در اجرای این طرح پروژهای تحت عنوان مطالعه روند تغییرات ارتفاعی و حجمی یخچالهای منطقه تعریف شد که با استفاده از عکسبرداری هوایی صورت گرفت.
محمدرضا کاویانپور رئیس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو در شهریور ۱۴۰۱ متذکر شد که کاهش ظرفیت یخچالهای طبیعی به مشکلات آب کشور دامن زده است.
او ادامه داد: وضعیت یخچالهای طبیعی زرد کوه بدتر است، به گونهای که ۵۰ درصد آن از دست رفته و مهمترین اثرات آن مشکلات آبی ایجاد شده در چهارمحال و بختیاری و بهویژه شهرکرد است.
کاویانپور همینطور در جدیدترین نشست خبری خود در اسفند ماه در جمع خبرنگاران گفت: کاهش این میزان از پوشش سطحی یخچالهای کشور سبب شده آورد رودخانهها کاهش یابد و برخی رودخانهها نیز خشک شوند. البته اثرات تغییر اقلیم متفاوت است و بخشهای مختلفی در کشور را شامل میشود.
او افزود: بخشی از اثرات آن زیستمحیطی است که مسئول آن سازمان حفاظت از محیطزیست است و بخشی هم مربوط به سایر دستگاهها است که آنها باید رسیدگی کنند. بخش مربوط به تغییرات آبی در مؤسسه تحقیقات آب دنبال میشود و اقدامهای لازم و مطالعات آن در حال انجام است.
همانطور که اشاره شد این مسئله جهان شمول بوده و کشورهای زیادی را دچار چالش کرده است. یخچالهای ایران نیز مانند تمام دنیا تحت تاثیر گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی قرار گرفته اند و به این دلیل که ایران در مرکز نوار خشک قرار دارد، فرایند ذوب شدگی سریعتر از انتظار رخ داده است، اما آگاهی از اوضاع نچندان خوب یخچالها، توجه را کمی بیشتر به یخچال های طبیعی در کشور معطوف میکند تا برای حفظ آنها اقدامات جدی تری صورت بگیرد.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: ذخایر آبی برفچال یخچال های طبیعی یخچال های طبیعی کشور وزارت نیرو یخچال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۵۹۶۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مردمیسازی منابع طبیعی با توجه به طبیعت، اقتصاد و امور اجتماعی
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ عباسعلی نوبخت در نشست سراسری - وبیناری ارائه نظامنامه مردمیسازی و رویکردهای معاونت آبخیزداری، امور مراتع و بیابان؛ به طرح و بررسی رویکردهای این معاونت در راستای شیوههای نوین حکمرانی و مدیریت مشارکتی و ایفای نقش آگاهانه و مسوولانه مردم بویژه ذینفعان عرصههای منابع طبیعی بخصوص مراتع کشور و احاله مدیریت طرحهای منابع طبیعی به مردم در قالب ظرفیتهای قانونی موجود پرداخت. وی به وسعت نزدیک به ۸۳ میلیون هکتاری مراتع کشور و ظرفیتهای آشکار و نهان آن اشاره و اظهار کرد: باید به طور دقیق مشخص شود که مراتع چه توانمندیهایی در زمینه حفظ ذخایر ژنتیکی، تولید علوفه و تولید گوشت قرمز و دیگر اثربخشیها دارند. نوبخت ادامه داد: با تشکیل و توسعه تعاونیهای مرتعداری، امر مدیریت و بهرهبرداری مراتع در قالب طرحهای مرتعداری به ذینفعان حقیقی (دامداران، ساکنان و بومیان) احاله میشود و در این صورت است که خود مردم با انجام بذرکاری، اقدامات بیومکانیکی و بخصوص بیولوژیک، شروع به غنیسازی و تقویت ظرفیت مراتع میکنند. وی خاطرنشان کرد: دفتر آموزش و ترویج باید با برگزاری کارگاههای آموزشی برای مرتعداران و روستاییان فعالیت خود را از جنبه تسهیلگری افزایش دهد، همچنین دفتر روابط عمومی نیز با اطلاعرسانی و فرهنگسازی بیشتر در زمینه توانمندسازی جوامع بهرهبردار و زمینهسازی اجرای شیوهنامهها نقشآفرینی کنند. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، مدیریت درست عرصههای منابع طبیعی را مدیریت از پایین به بالا در هرم مدیریت برشمرد و با تاکید بر اجرای منطقهای شیوهنامهها و شرح خدمات طرحهای منابع طبیعی بخصوص مرتعداری افزود: برای مردمیسازی درست، ما ناگزیریم برای شیوهنامهها و شرح خدمات طرحها به صورت منطقهای عمل کنیم یعنی این انتظار نیست که مثلا در کل سطوح مرتع کشور به یکباره اجرا شود. به گفته وی، امسال نیز که سال مشارکت مردم است، اگر در هر استان یک پایلوت ایجاد شود با افزایش ظرفیتی که در مراتع وجود دارد، مرتعداران تبدیل به تسهیلگر خواهند شد، بسترهای همکاری و مشارکتدهی مردم در نظامنامههای مردمیسازی، لحاظ شده و فقط نیازمند عزمی جدی برای عملیاتی شدن است. نوبخت با اشاره به عنوان "دستیار مردمیسازی" در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اضافه کرد: برای مردمیسازی و راهبری این جلسات، ۵ کارگروه شامل کارگروههای آموزش و ترویج، علوم آبخیز، مالی، اطلاعرسانی و کارگروه اجرایی باید تشکیل شود. وی تصریح کرد: برای مشارکت موفق مردم در بهرهبرداری و حفاظت از منابع طبیعی، توجه توأمان به سه مؤلفه طبیعت، اقتصاد و امور اجتماعی ضروری است و یک نگاه همهجانبه میتواند جوابگوی این مهم باشد چرا که این سه مؤلفه، لازم و ملزوم یکدیگرند و به صورت توأمان میتوانند موفقیت در مردمیسازی منابع طبیعی را تضمین کنند. بنابر این گزارش، تا انتهای سال ۱۴۰۲ و در راستای مردمیسازی طرحهای منابع طبیعی در سطح کشور، ۲۰ صندوق ملی منابع طبیعی، ۱۲۰ اتحادیه استانی و ۴۲۵ تعاونی فراگیر در ۴۰۰ سامانه عرفی تشکیل شده که حدود ۱۰۰ هزار خانوار بهرهبردار را تحت پوشش قرار میدهند. گفتنی است؛ چهارمین جلسه سراسری – وبیناری تبیین سیاستها، برنامهها، اقدامات و عملکرد معاونت آبخیزداری، امور مراتع و بیابان با دستور کار ارائه نظامنامه مردمیسازی و رویکردهای این معاونت درخصوص جلب مشارکت مردمی و جذب سرمایهگذاری بخش غیردولتی برگزار شد.